De Codex over het welzijn op het werk is een verzameling van regels die de veiligheid en gezondheid van werknemers moet beschermen. Een van de onderwerpen die worden behandeld, is asbest. Asbest is een product dat decennialang ontelbare toepassingen heeft gekend vooraleer dat werd verboden. De blootstelling aan asbest kan immers ernstige ziekten veroorzaken.
Op 12 februari 2023 werd het Koninklijk Besluit (KB) gepubliceerd waarin de regelgeving rond asbest van boek VI van de Codex over het welzijn op het werk werd gewijzigd. Sinds 9 maart 2023 zijn deze strengere regels van kracht.
De wijzigingen hebben betrekking op de inhoud en uitvoering van de asbestinventarisatie, de actualisatie van de asbestinventaris, de verantwoordelijkheden met betrekking tot het asbestonderzoek bij werken en de toewijzing en uitvoering van luchtmetingen bij asbestwerken en de toepassing van verwijderingstechnieken.
Visuele asbestinventaris: update bij elke verandering
Werkgevers zijn reeds sinds 1995 verplicht een asbestinventaris op te maken voor hun werkplaatsen. De werkgever moet dus zorgen voor een visuele asbestinventaris van gebouwen, machines en beschermingsmiddelen op de arbeidsplaats, waarbij moeilijk bereikbare delen en intacte materialen die geen aanleiding geven tot blootstelling niet beschadigd worden.
Voortaan verplicht de Codex werkgevers niet alleen om de asbestinventaris jaarlijks te actualiseren, dat moet ook na elke gebeurtenis of actie die aanleiding geeft tot een verandering in de toestand van het aanwezige asbesthoudend materiaal. Het wijzigingsbesluit beschrijft nu ook hoe de asbestinventaris en monsterneming moet uitgevoerd worden. Ook de rol van de preventieadviseur en de arbeidsarts bij de asbestinventaris wordt verduidelijkt.
Asbestinventaris bij werken
Voordat de werkzaamheden beginnen, dient de werkgever-opdrachtgever ervoor te zorgen dat de visuele asbestinventaris wordt uitgebreid. Dit omvat ook het onderzoeken van asbest(materiaal) dat zich op moeilijk bereikbare plaatsen bevindt. Onderaannemers moeten vooraf alle nodige maatregelen nemen om materialen te identificeren waarvan wordt vermoed dat ze asbest bevatten. In geval van enige twijfel moet er aanvullend onderzoek worden uitgevoerd.
Indien er verdacht materiaal wordt ontdekt tijdens de uitvoering van de werkzaamheden dat niet in de inventaris is vermeld, dienen de werkzaamheden te worden gestaakt. De werkzaamheden mogen pas worden hervat nadat het materiaal is geanalyseerd en de inventaris en het beheersprogramma zijn bijgewerkt. Als dit betekent dat er moet worden afgeweken van het werkplan, moet dit zorgvuldig worden gemotiveerd.
Meetprogramma bij werken
Indien de risicoanalyse aangeeft dat er een mogelijkheid bestaat voor asbestblootstelling van werknemers, dienen er luchtmetingen te worden uitgevoerd om dit te beoordelen. De verantwoordelijkheid voor het opstellen van een monsternemingsstrategie voorafgaand aan de werkzaamheden ligt niet langer bij de werkgever, maar bij het laboratorium. De monsternemingsstrategie moet het minimumaantal te nemen monsters en de bemonsteringsvoorwaarden bevatten.
Het Comité wordt volledig geïnformeerd over de monsternemingsstrategie, de monsternemingen, de analyses en de resultaten.
De preventieadviseur-arbeidsarts wijst na overleg met de preventieadviseur arbeidsveiligheid, en na akkoord van het Comité, de werkposten aan waar en wanneer de monsternemingen zullen plaatshebben.
Hermetische zones
Het wijzigingsbesluit laat toe dat, voor bijzondere constructies waar de opstelling van een hermetische zone technisch niet haalbaar is, onder voorwaarden een andere methode toegepast wordt. Voortaan moeten niet alleen dagelijks metingen worden uitgevoerd in de omgevingslucht rond dergelijke zone maar ook in de hermetische zone zelf. Het is trouwens niet langer de werkgever-uitvoerder die het labo aanstelt, maar de werkgever-opdrachtgever.
Ook de procedure voor de afbouw en vrijgave van een hermetische zone wordt op een aantal vlakken gewijzigd.
Wil je meer info? De volledige tekst van het KB is beschikbaar op de website van het Belgisch Staatsblad: 12 februari 2023: Koninklijk besluit tot wijziging van titel 3 betreffende asbest van boek VI van de codex over het welzijn op het werk
